Dereń jadalny Szafer

Dereń jadalny Szafer

Dereń odmiany Szafer to jadalna, wybitnie deserowa odmiana dużego krzewu owocowego o polskim pochodzeniu. Roślina została wyselekcjonowana jako siewka w XIX w. i otrzymała nazwę po polskim botaniku Władysławie Szaferze, dyrektorze krakowskiego Ogrodu Botanicznego i Instytutu Botaniki UJ.  

Charakterystyka

Szafer powszechnie uznawana jest za najsmaczniejszą dostępną na rynku odmianę dereni. Jej uprawa dedykowana jest zarówno nasadzeniom o charakterze amatorskim jak i sadom oraz plantacjom handlowo-produkcyjnym we wszystkich rejonach naszego kraju. Podobnie jak większość polskich odmian tego gatunku roślina ta została wyselekcjonowana w arboretum w Bolestraszycach; od tego momentu krzew zyskuje coraz wyższą popularność i należy obecnie do grupy wysoce obiecujących odmian deserowych.

Szafer rośnie dość intensywnie, tworząc koronę o wyprostowanym pokroju i osiąga docelową wysokość w granicach od 2 do 4 m. Odmiana pozostaje prosta w uprawie; ujawnia silną mrozoodporność (w pełni dojrzałości nawet do - 30 stopni Celsjusza) i zwykle nie ulega uszkodzeniom w trakcie suszy. 

Owoce

Szafer wydaje na świat ciemnoczerwone, bardzo smaczne owoce o gruszkowatym kształcie, których pojedyncza, uśredniona masa waha się w przedziale 3-5 g. Plony tej odmiany charakteryzuje wysoka zawartość cukru (około 16%) oraz kwasów (około 2,4%), co sprawia, że doskonale nadają się one zarówno do surowej konsumpcji jak i do wykorzystania jako surowiec w produkcji przetworów. 

Okres dojrzałości zbiorczej Szafer wypada w pierwszej połowie września; owoce dojrzewają równomiernie i mogą być bez konsekwencji spożywane zaraz po zerwaniu. 

Zapylacze

Szafer jest odmianą obcopylną, dlatego do rozpoczęcia owocowania potrzebuje w swoim towarzystwie obecności innych odmian dereni (odległość pomiędzy krzewami nie powinna przekraczać odległości 20 m).

Uprawa i pielęgnacja

Szafer nie jest odmianą wymagającą; pozostaje tolerancyjna w stosunku do gleby, ujawnia silną mrozoodporność oraz małą podatność na susze i rzadko ulega chorobom. W pierwszych latach od posadzenia wskazanym jest jednak zabezpieczenie rośliny przed chłodem; w tym celu okrywamy sadzonkę z pomocą białej agrotkaniny lub papieru falistego (warto przeprowadzić ponadto kopczykowanie lub ściółkowanie krzewu). 

Odmiana preferuje słoneczne (lub pół-cieniste) stanowiska oraz żyzne, przepuszczalne gleby o umiarkowanym poziomie wilgotności i obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie kwasowości. Przed posadzeniem pojemnik wraz z sadzonką należy zanurzyć w naczyniu na około 10-30 minut. Pamiętajmy, że derenie sadzimy w zagłębieniach o wymiarach 60 cm średnicy i głębokości, a dołek przygotowany do celów uprawy wysypujemy na dnie około 10-centymetrową warstwą obornika. W dalszej kolejności umieszczamy roślinę na głębokości, w jakiej rosła w pojemniku, a następnie zasypujemy dołek żyzną ziemią kompostową. Po posadzeniu koniecznym jest nawożenie derenia od kwietnia oraz podlewanie (w ilości zależnej od potrzeb) sadzonki w okresie wegetacyjnym. 

Dereń nie wymaga przycinania, ale po kilku latach od umieszczenia sadzonki w glebie, krzew potrzebuje jednorazowego cięcia sanitarno-prześwietlającego. 

Zastosowanie

Szafer dedykowana jest zarówno nasadzeniom amatorskim jak i tym o charakterze profesjonalnym (sadom towarowym, produkcyjnym). Jej atrakcyjne, smaczne owoce wykorzystywane są chętnie jako zdrowa przekąska oraz wartościowy składnik rozmaitych przetworów i nalewek. 

Odmiana: średnio-wczesna

Okres dojrzałości: początek września

Pochodzenie: Polska

Nazwa łacińska: Cornus mas Szafer

czeski Jedlá třešeň Szafer

irl. Dogwood inite Szafer

litewski Szafer vandens kruopos 

łotewski Szafer ūdens kreses 

norw. Spiselig Szafer kornel

ros. Съедобная чечевица Szafer

słow. Szafer žerucha 

ukr. Черешня їстівна Szafer